โปรโมชั่นจะสิ้นสุดในอีก

 การใช้ปุ๋ยอย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ

   กรมวิชาการเกษตร

   ปุ๋ย

     ปุ๋ยหมายถึง วัตถุหรือสารที่ใส่ลงในดิน หรือพ่นทางใบ โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะให้ธาตุอาหารที่จำเป็นสำหรับพืช และพืชนำไปใช้ประโยชน์ได้

     การใส่ปุ๋ย คือ การให้ธาตุอาหารแก่พืช (สารปรับปรุงดินและฮอร์โมนไม่ใช่ปุ๋ย !!)

  ธาตุอาหารพืช (ปุ๋ย)

  พืชต้องการธาตุอาหาร 17 ธาตุในการเจริญเติบโตและให้ผลผลิต พืชได้ 3 ธาตุจากน้ำและอากาศ คือ คาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจน ส่วน อีก 14 ธาตุได้จากแร่ธาตุในดิน แบ่งตามความต้องการของพืชได้ดังนี้

• ธาตุอาหารหลัก มี 3 ธาตุ คือ ไนโตรเจน (เอ็น) ฟอสฟอรัส(พี) และ โพแทสเซียม (เค) ที่พืชต้องการในปริมาณมาก ซึ่งดินโดยทั่วไปมีไม่เพียงพอ จึงจำเป็นต้องเพิ่มให้กับพืชในรูปของปุ๋ยสูตรที่มีจำหน่ายอยู่ทั่วไป

• ธาตุอาหารรอง มี 3 ธาตุ คือ แคลเซียม แมกนีเซียม และกำมะถัน ปริมาณที่พืชต้องการใกล้เคียงหรือมากกว่าฟอสฟอรัส เหตุที่จัดเป็นธาตุรอง เพราะในดินทั่วไปมักมีเพียงพอกับความต้องการของพืช และเมื่อใส่ปุ๋ย เอ็น-พี- เค ลงไปในดิน มักมี 3 ธาตุนี้ปนลงไปด้วยเสมอ

• จุลธาตุ พืชต้องการเพียงเล็กน้อย ธาตุเหล่านี้ได้แก่ แมงกานีสเหล็ก ทองแดง สังกะสี โบรอน โมลิบดินัม คลอรีน และนิเกิล บางครั้งเรียกธาตุเหล่านี้ว่าธาตุอาหารเสริม เนื่องจากต้องให้เสริมจากธาตุอาหารหลัก

      ถ้าพืชขาดธาตุใดธาตุหนึ่ง ธาตุนั้นจะเป็นตัวจำกัดการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของพืช

   สูตรปุ๋ย

  สูตรปุ๋ย คือ ค่าที่บอกถึงเปอร์เซ็นต์ (%) โดยน้ำหนักของธาตุอาหารไนโตรเจน-ฟอสฟอรัส-โพแทสเซียม หรือ เอ็น-พี-เค ตามลำดับ โดยจะเรียง  ลำดับอย่างนี้โดยไม่มีการสลับที่ เช่น

   > ปุ๋ยสูตร 46-0-0 หมายความว่า ปุ๋ยน้ำหนัก 100  กก. มีธาตุอาหารเอ็น 46 กก. พี 0 กก. และ เค 0 กก.

ดังนั้นปุ๋ยสูตร 46-0-0 จำนวน 1 กระสอบ (50 กก.) จะมีธาตุอาหารเอ็น 23 กก. พี 0 กก. และ เค 0 กก. เท่านั้น

   > ปุ๋ยสูตร 16-20-0 หมายความว่า ปุ๋ยน้ำหนัก 100 กก. มีธาตุอาหาร เอ็น 16 กก. พี 20 กก. และ เค 0 กก.

ดังนั้นปุ๋ยสูตร 16-20-0 จำนวน 1 กระสอบ (50 กก.) จะมีธาตุอาหารเอ็น 8 กก.  พี 10 กก. และ เค 0 กก.  เท่านั้น

   > ปุ๋ยสูตร 15-15-15 หมายความว่า ปุ๋ยน้ำหนัก 100 กก. มีธาตุอาหาร เอ็น 15 กก. พี 15 กก. และ เค 15 กก.

ดังนั้นปุ๋ยสูตร 15-15-15 จำนวน 1 กระสอบ (50 กก.) จะมีธาตุอาหารเอ็น 7.5 กก พี 7.5  และ เค 7.5 กก. เท่านั้น

   การซื้อปุ๋ยอย่าดูเฉพาะราคาปุ๋ยต่อกระสอบ แต่ให้ดูสูตรปุ๋ยซึ่งจะบอกถึงปริมาณธาตุอาหาร

   การใช้ปุ๋ยข้าวอย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ

   ใส่ปุ๋ย ถูกสูตร ถูกเวลา ถูกวิธี ถูกปริมาณ ข้าวแข็งแรง ผลผลิตสูง

   ถูกสูตร ให้มีธาตุอาหาร เอ็น พี เค ครบ

  > ปุ๋ยเอ็น สร้างต้น ใบ แตกกอ การเจริญเติบโต สร้างรวง เมล็ด และผลผลิตสูง

  > ปุ๋ยพี กระตุ้นการสร้างราก แตกกอดี กอใหญ่ ลำต้นแข็งแรง รวงออกสม่ำเสมอ รวงโต เมล็ดเต็มรวง

  > ปุ๋ยเค ช่วยในการขนส่งน้ำและอาหาร ช่วยในการสร้างและสะสมแป้ง ลดเมล็ดลีบ เมล็ดแกร่ง น้ำหนักดี ต้นแข็งแรง ต้านทานโรค

  ถูกเวลา ให้ทันกับความต้องการ จะมีประสิทธิภาพสูงสุด

  > ปุ๋ยเอ็น สำคัญต่อการเจริญเติบโต แต่สูญเสียไปกับน้ำได้ง่าย ข้าวใช้มากระยะแรกถึงช่วงกลางการแตกกอและระยะเริ่มสร้างรวง หลังแตกกอใส่เอ็นมากเกินไปทำให้เฝือใบ เมล็ดลีบ จึงควรแบ่งใส่ 2 ครั้งเท่า ๆ กัน

    - ครั้งแรกหลังหว่านข้าว 15-20 วัน หรือหว่านทันทีหลังปักดำ

    - ครั้งที่สองหว่านก่อนข้าวตั้งท้อง 5 วัน เป็นปุ๋ยแต่งหน้า

  > ปุ๋ยพี กระตุ้นการสร้างราก การตั้งตัว การแตกกอ การสร้างรวงและเมล็ด ขยายขนาดเมล็ด โดยพืชจะค่อย ๆ ดูดไปสะสมในลำต้นและใบก่อนนำไปใช้ในการสร้างรวง แต่ปุ๋ย พีเคลื่อนย้ายได้น้อยและสะสมในดิน จึงควรใส่ปุ๋ยพีให้เร็วที่สุด โดยใส่ครั้งแรกทั้งหมดครั้งเดียว

  > ปุ๋ยเค ทำให้ต้นข้าวแข็งแรง ต้านทานโรค เมล็ดเต่ง น้ำหนักดี ข้าวต้องการมาก สม่ำเสมอ และต่อเนื่อง จึงควรใส่ปุ๋ยเคให้เร็วที่สุด โดยใส่ครั้งแรกทั้งหมดครั้งเดียวพร้อมกับปุ๋ย พี หรือแบ่งใส่ 2 ครั้ง เท่า ๆ กัน

  ถูกวิธี หว่านปุ๋ยให้สม่ำเสมอ และทั่วแปลง

  ถูกปริมาณ ให้มีธาตุอาหาร เอ็น-พี-เค เพียงพอกับความต้อง การ เช่น

  > ใส่ครั้งที่ 1 ใช้ปุ๋ยสูตร 46-0-0 อัตรา 5 กก./ไร่ ผสมกับสูตร 18-46-0 อัตรา 10 กก./ไร่และสูตร 0-0-60 อัตรา 10 กก./ไร่

(พื้นที่ 5 ไร่ ใช้ปุ๋ยสูตร 46-0-0 ครึ่งกระสอบ สูตร 18-46-0 จำนวน 1 กระสอบ และสูตร 0-0-60 จำนวน 1 กระสอบ)

  > ใส่ครั้งที่ 2 สูตร 46-0-0 อัตรา 10 กก./ไร่

(พื้นที่ 5 ไร่ใช้ปุ๋ย 46-0-0 จำนวน 1 กระสอบ)

   ต้นข้าวที่ได้ปุ๋ยครบ เพียงพอ และทันเวลา จะแตกกอดี  ต้นโต ไม่ล้ม รวงออกสุด สม่ำเสมอ รวงใหญ่ แน่น เมล็ดแกร่ง และน้ำหนักดี ต้าน ทานโรคและแมลง ผลผลิตสูง